Chọn dòng rau muống chịu hạn, mặn bằng biến dị tế bào soma
DOI:
https://doi.org/10.54939/1859-1043.j.mst.IMBE.2025.144-150Từ khóa:
Rau muống; Biến dị soma; Manitol; NaCl; Mô sẹo; Chọn giống; Chịu hạn mặn.Tóm tắt
Trong nghiên cứu này, kỹ thuật nuôi cấy mô kết hợp với xử lý stress nhân tạo được áp dụng nhằm chọn lọc dòng rau muống (Ipomoea aquatica) có khả năng chịu hạn và mặn. Mô sẹo được cảm ứng từ giống DL1 thông qua nuôi cấy in vitro, sau đó xử lý khô (thổi gió vô trùng) trong 2–10 giờ để cảm ứng biến dị soma. Cây con tái sinh từ mô sẹo này được sàng lọc khả năng chịu hạn bằng manitol (15–45 g/l) và mặn bằng NaCl (0,5–2,0%). Xử lý HgCl₂ trong 10 phút đạt tỷ lệ sống cao nhất (66,67%), tuy nhiên vẫn cần xử lý bổ sung do tỷ lệ nhiễm còn cao. Thời gian thổi khô càng dài làm giảm tỷ lệ tái sinh mô sẹo, phù hợp nhất là trong 2 giờ. Manitol 15 g/l kết hợp xử lý thổi khô 2 tuần cho tỷ lệ sống cây con cao nhất (85,74%). Ngưỡng chịu mặn tối đa là 0,5–1,0% NaCl. Đã chọn lọc được 16 dòng cây con có tiềm năng chịu hạn, mặn. Kết quả cho thấy biến dị soma in vitro dưới tác động kết hợp của stress vật lý và hóa học là phương pháp tiềm năng cho chọn giống rau ăn lá nhằm thích ứng biến đổi khí hậu.
Tài liệu tham khảo
[1]. Lampe, Johanna W., "Health effects of vegetables and fruit: assessing mechanisms of action in human experimental studies", The American Journal of Clinical Nutrition, 70(3), 475S–490S, (1999).
[2]. Qiong Su et al., "The growing trend of saltwater intrusion and its impact on coastal agriculture: Challenges and opportunities", Science of The Total Environment, 966, 178701, (2025).
[3]. Karp, A., "Somaclonal variation as a tool for crop improvement", Euphytica, 65(1), 245–256, (2012).
[4]. Das, P. et al., "Mutagenesis: Exploring Novel Genes and Pathways", Wageningen Academic, 15–36, (2014).
[5]. Nevo, E., & Chen, G., "Drought and salt tolerances in wild relatives for wheat and barley improvement", Plant, Cell & Environment, 33(4), 670–685, (2010).
[6]. Saikat Paul, “Biotechnologies of Crop Improvement”, Vol. 2, Springer International, 141–181, (2018).
[7]. Sharma, M. et al., "Technological advancements in the CRISPR toolbox for improving plant salt tolerance", Discover Agriculture, 2, 102, (2024).
[8]. Islam, M. M. et al., "Use of somaclonal variation to improve drought tolerance of rice (Oryza sativa L.)", Bangladesh Journal of Botany, 34(1), 55–61, (2005).
[9]. Sharma, S. K. et al., "In vitro selection for abiotic stress tolerance in potato (Solanum tuberosum L., Advances and prospects)", Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 88(1), 1–14, (2007).
[10]. Mital N. Manvar et al., "Phytochemical and pharmacological profile of Ipomoea aquatica", Indian Journal of Medical Sciences, 67(3–4), 49–60, (2013).
[11]. Murashige, T., & Skoog, F., "A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue", Physiologia Plantarum, 15, 473–497, (1962).
[12]. George, E. F. et al., Plant propagation by tissue culture (3rd ed.), Springer, (2008). (Sách)
[13]. Ikeuchi, M. et al., "Plant callus: mechanisms of induction and repression", The Plant Cell, 25(9), 3159–3173, (2013).
[14]. Nguyen Thi Lan et al., "Ảnh hưởng của mannitol lên khả năng chống chịu hạn của cây rau muống (Ipomoea aquatica)", CTU Journal of Science, 55(3), 71–78, (2019) (in Vietnamese).
[15]. Nguyen Van Hung et al., "Ảnh hưởng của mặn đến sinh trưởng của cây rau muống nuôi cấy in vitro", Journal of Vietnam Agricultural Science and Technology, 3(5), 89–95, (2020) (in Vietnamese).
[16]. Ashraf, M., & Foolad, M. R., "Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance", Environmental and Experimental Botany, 59(2), 206–216, (2007).
[17]. Sivanesan, I. et al., "In vitro propagation of sweet potato (Ipomoea batatas L.) under salt stress conditions", Plant Tissue Culture and Biotechnology, 21(1), 1–8, (2011).
